Wiskunde in de pers

Twee nieuwe peilingsonderzoeken tonen opnieuw hoe de kennis van onze leerlingen afkalft. Vooral voor wiskunde zijn de resultaten in het middelbaar zorgwekkend.

Beide onderzoeken zijn in mei 2019 uitgevoerd door de KU Leuven. Het gaat om peilingen die in opdracht van de Vlaamse overheid polsen in welke mate leerlingen de eindtermen halen voor een bepaald vak. In dit geval: Mens en Maatschappij op het einde van het basisonderwijs en wiskunde in de eerste graad secundair van de b-stroom (voorbereiding op bso).

Van de elf wiskundetoetsen waarvoor een vergelijking mogelijk is met het vorige peilingsonderzoek in 2008 gaan de resultaten slechts voor twee toetsen níét achteruit. Bovendien haalt nog niet de helft van de leerlingen voor de meeste toetsen het basisniveau. Ter illustratie: voor de toets Berekenen van omtrek, oppervlakte en inhoud haalde amper 23 procent (!) de lat. Ook voor Breuken en Getalinzicht zijn de resultaten dramatisch. Voor Begrijpen en meten van grootheden en Bewerkingen met zakrekenmachine halen wel telkens ongeveer 9 op 10 leerlingen de doelen.

Lees meer op: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20201016_95656391

Natacha Gesquière (51), de wiskundelerares van Sint-Bavohumaniora Gent die eind juni de Koningin Paolaprijs voor het Onderwijs won, kreeg haar prijs gisteren eindelijk ‘live’ overhandigd tijdens een plechtigheid op het Koninklijk Paleis, met toepassing van de coronamaatregelen, in aanwezigheid van Koningin Paola en Koning Albert.

De Koningin Paolaprijs voor het Onderwijs bekroont projecten van leerkrachten uit het gewoon basis- en het secundair onderwijs die een origineel pedagogisch project bedacht hebben dat kwaliteitsonderwijs nastreeft. Een van de laureaten was Natacha Gesquière, leerkracht wiskunde aan Sint-Bavohumaniora. Zij won de prijs met KIKS, een STEM-project dat leerlingen inwijdt in wetenschappelijk onderzoek en artificiële intelligentie (AI).

Lees meer op: https://www.hln.be/gent/koningin-paola-prijs-onderwijs-eindelijk-live-uitgereikt-aan-leerkracht-sint-bavohumaniora~a20ddaea/

Ons gezond verstand is soms minder ‘gezond’ dan we denken. Dat kan je illustreren met het “driedeurenprobleem”. Als die naam je niet meteen iets zegt, ken je het ongetwijfeld wél van bepaalde quizzen of spelletjes. Ook voor wie al eens bridge speelt, kent het geen geheimen. Lotte De Caluwé ontrafelt het driedeurenprobleem voor eens en altijd, samen met wiskundige Rudi Penne.

Beluister de reportage hier: https://radio1.be/programma/de-wereld-van-sofie/radioitem/het-driedeurenprobleem-een-illustratie-van-ons-misleidend-gezond-verstand/27741

Door modellen voor de groei van populaties los te laten op wereldwijde coronadata zijn Eindhovense datawetenschappers in staat om het te verwachten aantal nieuwe besmettingen en doden als gevolg van het SARS-CoV-2 virus te berekenen voor de nabije toekomst. Voor zeven landen – China, Zuid-Korea, Iran, Italië, Frankrijk, de VS en Nederland – is een nauwkeurige voorspelling mogelijk van één tot drie dagen vooruit. Voor sommige landen kunnen ze ook een schatting maken van het maximum aantal bevestigde infecties.

“Wereldwijd zijn onderzoekers bezig de groei van coronabesmettingen te analyseren, maar het daadwerkelijk doen van nauwkeurige voorspellingen is vrij lastig”, zei Edwin van den Heuvel, hoogleraar statistiek aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Samen met twee collega’s liet hij zijn kennis van statistiek en groeicurves los op de coronadata om deze zeer gewilde berekeningen te maken. “We zijn data scientists, hier moesten we iets mee.”

Van den Heuvel baseerde zich voor de voorspellingen op de beroemde logistische functie, die ontwikkeld werd door de Belgische wiskundige en demograaf Pierre François Verhulst rond 1845. Deze functie beschrijft hoe een populatie groeit door de tijd, en heeft een S-vorm: in het begin groeit de bevolking langzaam, gevolgd door een steeds sterker wordende stijging, die vervolgens afvlakt tot een maximum.

Lees meer op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/16/nederlandse-onderzoekers-voorspellen-evolutie-corona-met-modelle/

Vandaag is het pi-dag, een feestdag die wiskundigen elk jaar vieren op 14 maart. Maar tot hoeveel cijfers achter de komma ken jij het getal pi? Voor de meesten stopt het bij 3,1415. Anderen kunnen dan weer een flink stuk verdergaan, soms tot wel 10.000 decimalen achter de komma. Heeft u altijd gedroomd om in hun voetsporen te treden? We leggen graag uit hoe u het moet aanpakken, op deze pi-dag.

Lees meer op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2017/03/14/hoe_pi_leren_tot100cijfersnadekomma-1-2266261/

De Amerikaanse wiskundige en ruimtewetenschapper Katherine Johnson is overleden. Ze werd 101. Johnson maakte belangrijke berekeningen die nodig waren voor onder andere de maanlanding. Ze bleef bij het grote publiek onbekend, hoewel er in 2016 een film over haar leven werd gemaakt. Leen Decin, hoogleraar sterrenkunde aan de KU Leuven, werpt een licht op haar leven en carrière.

Dat u nog nooit van Katherine Johnson heeft gehoord, is niet abnormaal. Ze bleef bij het grote publiek onbekend, hoewel ze enorm belangrijk werk deed bij de NASA, de Amerikaanse organisatie voor ruimtevaart.

Johnson was gespecialiseerd in analytische meetkunde. Ze maakte berekeningen die onder andere tot succesvolle maanlandingen hebben geleid, en de eerste bemande raketten in een baan rond de aarde en de maan brachten.

Als wiskundige én als Afro-Amerikaanse vrouw was het niet gemakkelijk om erkenning te krijgen voor haar werk. “Vrouwen kregen in de jaren zestig vaak niet de eer om hun eigen werk voor te stellen. Men kende wel de naam van de mannelijke ingenieurs, maar niet van de vrouwelijke wiskundigen die alle berekeningen maakten”, vertelt Leen Decin. “We kregen de naam computers, of computers met een rok, zo zei ze het zelf soms.”

Lees meer op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/02/24/wij-waren-computers-met-een-rok-wiskundige-en-ruimtewetenscha/

Een jongen van negen jaar uit de westelijke provincie Hyogo is geslaagd voor een wiskundeproef op universitair niveau. Dat heeft het Japanse Instituut voor Wiskundige Verificatie dinsdag bekendgemaakt.

Shogo Ando had twee jaar studie achter de rug ter voorbereiding van de test en zijn levensdoel is het leven voor mensen te verbeteren, aldus het instituut tegenover het persagentschap Kyodo. Ook wil de jongen zijn talenten inzetten om de klimaatwijziging te bestrijden.

Lees meer op: https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20191210_04759889

Hoe wordt Vlaanderen opnieuw wereldtop in wiskunde? De Tijd ging op zoek naar formules en oplossingen op de laatste bank in de eerste graad van het Sint-Angela Instituut in Ternat. ‘Geef ze twee minuten en je bent ze kwijt.’

Lees meer op:
https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie-algemeen/Het-verbeten-gevecht-van-de-wiskundeleraar/10188927

Ook bij VRT verscheen een opiniestuk naar aanleiding van de publicatie van de nieuwste PISA-resultaten. “De kwaliteit van ons onderwijs gaat erop achteruit. Maar oplossingen voor de huidige malaise in ons onderwijs zijn niet eenvoudig”, zegt leerkracht Pieter Van den Bossche. “Het vraagt moed om neen te zeggen tegen onderwijskundige hypes en afstompende structuren. Er moet oprecht geluisterd worden naar de besognes in de leraarskamer.”

Lees meer op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/12/09/cassandra/

De leesvaardigheid van Vlaamse 15-jarigen is op drie jaar tijd sterker gedaald dan ooit. Dat blijkt uit de nieuwe PISA-studie, een driejaarlijks onderzoek in 79 landen naar de vaardigheden van 15-jarigen. Op alle domeinen die werden onderzocht (lezen, wiskunde en wetenschap), daalden de prestaties van Vlaamse leerlingen. Sinds 2003 is de groep “wiskundeknobbels” zo goed als gehalveerd, al blijven we tot de Europese subtop behoren.

Elke drie jaar test de bekende PISA-studie de vaardigheden van 15-jarigen in 79 geïndustrialiseerde landen. In het Vlaamse onderwijs werden in 2018 voor de studie 4.882 leerlingen bevraagd in 172 scholen. De leerlingen die werden getest, meestal uit het vierde middelbaar, waren verdeeld over het ASO, BSO en TSO, maar ook deeltijds beroeps en buitengewoon onderwijs. 

De resultaten op vlak van wiskunde springen in het oog. De groep “wiskundeknobbels” wordt steeds kleiner. In 2003 behaalde nog 34,3 procent van de onderzochte leerlingen de hoogste niveaus, in de nieuwe cijfers is dat nog 18,8 procent, bijna een halvering.

En de “wiskundeknobbels” presteren ook steeds zwakker. De bovenste lijn op deze grafiek toont steeds de score van de 10 procent beste leerlingen. De onderste lijn toont hoe de “laagste” 10 procent het ervan afbrengt. Bij wiskunde is de score van de toplaag het sterkst gedaald.

De gemiddelde score op vlak van wiskunde is (behalve in Finland) nergens zo fel gedaald als in Vlaanderen. Toch blijft onze regio koploper binnen Europa, samen met Nederland, Estland en Polen, en scoort Vlaanderen nog beter dan Zweden, Noorwegen en Denemarken.

Lees meer op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/12/03/pisa/

“De resultaten liggen in de lijn van de verwachtingen”, zegt Dirk Van Damme in “De wereld vandaag” op Radio 1. Hij is onderwijsexpert bij de OESO en door Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) aangesteld om het tij te doen keren. Van Damme ziet een grote, maar nefaste trend die de laatste jaren in het onderwijs is binnengeslopen: een “nonchalante” en “laissez faire” benadering van taal, één van “wanneer jongeren zich min of meer goed kunnen uitdrukken en in het dagelijks leven goed kunnen functioneren, is het al oké”.

Bekijk het interview met Dirk Van Damme hier: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/12/03/vlaamse-leerlingen-scoren-minder-in-pisa-onderzoek-is-te-veel-n/

Het feit dat sommigen onder ons niet zo begaafd zijn in tellen en rekenen, heeft misschien niks te maken met het ontbreken van een wiskundeknobbel. Onderzoeken suggereren dat het wel eens kan liggen aan de taal waarin we hebben leren tellen. En die taal is niet altijd even logisch. Europese talen zijn benadeeld ten opzichte van Aziatische talen. En in het Nederlands? Daar is leren tellen nog een tikje ingewikkelder. “Al hoeft het niet allemaal een nadeel te zijn”, zegt wiskundige Dirk Huylebrouck.

Bijna alle hedendaagse culturen gebruiken een decimaal systeem, met als basis 10, om te tellen. Dat systeem ordent de cijfers 0 tot en met 9 in eenheden, tientallen, honderdtallen, enzovoort. De meest logische manier van tellen gebruikt woorden die die decimale structuur weerspiegelen en heeft regelmatige, duidelijke regels. Maar heel wat talen, vooral Europese, zijn ingewikkeld en warrig als het gaat om taal geven aan rekenen.

We nemen als voorbeeld het getal 92. In de meest logische manier van tellen omschrijf je dat taalkundig als “9 maal 10 plus 2”. Maar hoe gaat het in de praktijk?

• Frans: “92” is “quatre-vingt-douze”, oftewel “4 keer 20 plus 12”
• Deens: “92” is “tooghalvems”, waar “halvems”, wat “90” betekent, een afkorting is van het Oud-Noorse “halvfemsindstyve”, “4,5 keer 20”
• Nederlands: “92” is “tweeënnegentig”, we lezen dus van rechts naar links, eerst de eenheid, “2”, en dan pas de tientallen, “90”, terwijl we het in het getalbeeld andersom zien.

In Aziatische talen, zoals het Mandarijn Chinees, het Japans en het Koreaans, is de relatie dan weer veel duidelijker. In Mandarijn Chinees bijvoorbeeld is “92” geschreven als “jiǔ shí èr”, wat zich letterlijk laat vertalen als “9 keer 10 plus 2”. Hier is de logica dus wel duidelijk. Psychologen noemen een systeem als dit transparant omdat er een duidelijke, consequente link is tussen de getallen en hun naam.

Lees meer op: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2019/11/23/als-we-niet-goed-kunnen-tellen-ligt-dat-dan-aan-onze-taal/